Radyoterapi ve Cinsellik

Radyoterapi kliniklerinde hastalar tarafından radyoterapi hekimine en çok sorulan sorulardan biri, tedavi sürecinde cinsel ilişkinin yasak olup olmadığıdır. Genel olarak, özellikle kalça bölgesi dışına radyoterapi uygulanıyorsa cinsel hayatı doğrudan tehdit edebilecek bir durum yoktur. Ancak gerek hastalığın yol açtığı duygusal ve psikolojik bozukluklar nedeniyle yaşanılan cinsel istek (libido) azalması, gerekse kalça bölgesine uygulanan radyoterapinin yol açabileceği bazı yan etkiler nedeniyle cinsel yaşanabilir. Kadınlarda kalça bölgesine uygulanan radyoterapi, vajinal kuruluk ve daralmaya yol açabilir ki, bu durum cinsel birleşmeyi olumsuz yönde etkileyecektir. Bu gibi durumlarda özel vajinal kremler gibi bir takım medikal çözümler mevcuttur. Erkeklerde kalça bölgesine verilen radyoterapi ise geçici ya da kalıcı sertleşme sorunlarına neden olabilir.

Kalça bölgesine uygulanan radyoterapinin doğurganlık fonksiyonunu da olumsuz yönde etkiler. Kadınlarda yumurtalıklar, erkeklerde ise testisler radyoterapiye dayanıklılığı oldukça düşük olan organlardır. Küçük dozlara maruz kalsalar bile hem yumurtalıklar hem de testisler fonksiyon kaybı yaşarlar. Kadınlarda yumurtalıkların etkilenmesine bağlı periyodik adetler önce düzensizleşir, sonra tamamen kesilir. Ateş basması, sıkıntı hissi, ruhsal bozukluklar, vajinal kuruluk gibi erken menopoz bulguları izlenir. Bu durum,  hastanın doğurganlık fonksiyonunu da olumsuz yönde etkileyecektir. Tedavi sonrası dönemde çocuk yapmayı düşünen kadınlar için kalça radyoterapisine başlamadan önce, küçük bir cerrahi girişimle yumurtalıkları radyoterapi alanı dışına taşımak, radyoterapi sonrasında da tekrar eski yerine almak sık başvurulan bir yöntemdir. Böylece hastanın doğurganlık fonksiyonu korunmuş olur.

Kalça bölgesine yapılan radyoterapi erkekler için de benzer sorunlara yol açar. Testisler radyoterapi alanı içinde ise, düşük dozlarda bile spermler hasar görür. Bu durumu önlemek için tedavi sırasında testisleri radyasyondan koruyacak özel aparatlar kullanılabileceği gibi, radyoterapi öncesinde sperm bankalarına başvurmak da sık kullanılan yöntemlerdendir.